Το θέατρο Θορικού χρονολογείται στα τέλη της Αρχαϊκής Εποχής (μεταξύ 525- 480 π.Χ.) και θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο θέατρο στην Ελλάδα

Η περιοχή της Λαυρεωτικής είναι ένας τόπος με σημαντική ιστορία και σπουδαία αξιοθέατα, πολλά από τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα και άγνωστα στο ευρύ κοινό. Ανάμεσα στους “κρυμμένους θησαυρούς” ξεχωρίζει και το Αρχαίο θέατρο Θορικού.

Το αρχαίο θέατρο στον Θορικό αναπτύσσεται στη βραχώδη πλαγιά του παράκτιου λόφου Βελατούρι, σε άμεση συνέχεια του ανασκαμμένου οικισμού του αρχαίου Δήμου των Θορικίων.  Βρίσκεται λίγο πριν τη βόρεια είσοδο της πόλης του Λαυρίου και έχει εύκολη πρόσβαση.

Το θέατρο του Θορικού θεωρείται το αρχαιότερο στον ελλαδικό χώρο και μοναδικό για το ιδιόμορφο ελλειψοειδές με ορθογώνια ορχήστρα σχήμα του σε αντίθεση με μεταγενέστερα αρχαία θέατρα. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. η ορχήστρα επεκτάθηκε και στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. κατασκευάστηκε το άνω διάζωμα με ένα μνημειώδη αναλημματικό τοίχο. Δίπλα στη δυτική πάροδο ιδρύθηκε ο μικρός ναός του Διονύσου. Στην ανατολική πλευρά του, υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με θρανίο λαξευμένο στο βράχο, που ήταν πιθανώς τόπος συγκέντρωσης. Δίπλα στο δυτικό διάζωμα του θεάτρου υπήρχε ένα σπίτι με πεντάκλινο δωμάτιο συμποσίων και αυλή. Το χωρίζει από το θέατρο ένα στενό μονοπάτι που ανηφορίζει στην πλαγιά.

Από τον αρχαίο δήμο σήμερα σώζονται το θέατρο, μέρη του οικισμού και των στοών εξόρυξης και των εγκαταστάσεων όπου γινόταν η επεξεργασία των μετάλλων, ένας τετράγωνος πύργος του 4ου αι. π.Χ., τα νεκροταφεία και το ιερό της Δήμητρας και της κόρης. Η Βελγική Αρχαιολογική Σχολή πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές για περισσότερα από 30 χρόνια στον Θορικό και εντόπισε την περίφημη στοά του μεταλλείου, δίπλα από το αρχαίο θέατρο, η οποία διανοίχτηκε για πρώτη φορά στα τέλη της Νεολιθικής εποχής και την μετάβαση στην Πρώιμη εποχή του Χαλκού, περίπου το 3000 π.Χ, κάτι που αποδεικνύει πως από αυτό το σημείο ξεκίνησε η εκμετάλλευση των μεταλλείων του Λαυρίου.

Η συγκεκριμένη μεταλλευτική στοά χρησιμοποιήθηκε παραγωγικά μέχρι το τέλος του 4ου αι. π.Χ και αργότερα τον 5-7ο αι. μ.Χ. Στο μάρμαρο της εισόδου της στοάς είναι χαραγμένος ο χάρτης της στοάς ενώ δίπλα σώζεται επιγραφή του 4ου αι. π.Χ με χαραγμένο το όνομα του μεταλλείου: [δημητ]ριακόν, δηλ. αφιερωμένο στη θεά Δήμητρα.

Κοντά στην είσοδο της στοάς , έχει διασωθεί επίπεδο πλυντήριο υδρομηχανικού εμπλουτισμού του μεταλλεύματος (4ου αι. π.Χ) που αναστηλώθηκε από τους Βέλγους αρχαιολόγους.

Αν κάτσεις σε μια από τις θέσεις του θεάτρου, θα απολαύσεις την ξεχωριστή θέα προς όλη την περιοχή της Λαυρεωτικής και το βλέμμα σου θα χαθεί στη θάλασσα, ενώ στο βάθος η Μακρόνησος υψώνει τα βράχια της οριοθετώντας το Αιγαίο πέλαγος.

Δυστυχώς, παρά την τεράστια πολιτιστική και αρχαιολογική αξία της περιοχής, δεν υπάρχει καμία απολύτως περίφραξη του χώρου, ενώ οι εργασίες αναστήλωσης που έχουν προηγηθεί, θα καταρρεύσουν και πάλι με το πέρασμα το χρόνου…

Η είσοδος στο αρχαίο θέατρο Θορικού είναι προφανώς… ελεύθερη.

photos: SzisidiS | Anna Efthimiadou
Επιμέλεια: Anna Efthimiadou