Ο Γκούσταφ Κλιμτ ήταν Αυστριακός ζωγράφος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος της Απόσχισης της Βιέννης που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αρ Νουβό

Ο Γκούσταφ Κλιμτ γεννήθηκε στο Μπάουμγκαρτεν, κοντά στην Βιέννη, στις 14 Ιουλίου του 1962. Σε ηλικία 14 ετών γράφτηκε στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης. Mελέτησε διάφορες τεχνικές, όπως το ψηφιδωτό και τη νωπογραφία, ενώ το 1880 μαζί με τον αδελφό του, Ερνστ, και τον Φραντς Ματς,  ανέλαβαν την πρώτη του παραγγελία που αφορούσε πίνακες για το Μέγαρο Στουράνι της Βιέννης καθώς και ορισμένες τοιχογραφίες για την οροφή των ιαματικών λουτρών του Κάρλσμπαντ.

Ο Κλιμτ άρχισε να καθιερώνεται και το 1888 του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο του Τάγματος της Τιμής για το σύνολο της συνεισφοράς του στην τέχνη και το Αυτοκρατορικό Βραβείο για τις τοιχογραφίες του στα κλιμακοστάσια του Burgtheater (θέατρο της πόλης). Ωστόσο, παρά την αναγνώριση του έργου του, δεν κατάφερε να διοριστεί καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών έπειτα από άρνηση του υπουργείου Πολιτισμού να επικυρώσει τον διορισμό του.

Περίπου το 1894, ο Κλιμτ σε συνεργασία με τον Φραντς Ματς, ανέλαβαν να φιλοτεχνήσουν τους τοίχους και την οροφή της Μεγάλης Αίθουσας του Πανεπιστημίου της Βιέννης, έργο που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.
Οι τρεις πίνακες, Φιλοσοφία, Ιατρική και Νομική, θεωρήθηκαν από πολλούς σκανδαλώδεις, εξαιτίας του έντονου ερωτικού στοιχείου τους, ενώ ο ίδιος ο ζωγράφος κατηγορήθηκε ως «πορνογράφος», με αποτέλεσμα να μην χρησιμοποιηθούν στη διακόσμηση της οροφής.
Τα έργα καταστράφηκαν από τα SS στα τέλη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Κλιμτ υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Απόσχισης της Βιέννης,  η οποία σύμφωνα με τη διακήρυξη του Χέρμαν Μπαρ αποτελούσε μία «μάχη για την πρόοδο των σύγχρονων καλλιτεχνών ενάντια στα γεράκια που αυτοαποκαλούνται καλλιτέχνες αλλά έχουν εμπορικό συμφέρον να παρακωλύουν την άνθιση της τέχνης». Στη ζωγραφική και τις εφαρμοσμένες τέχνες, η Απόσχιση διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αρ Νουβό, και ο Κλιμτ συμμετείχε στις εκθέσεις της, ενώ ταυτόχρονα έγραφε και στο περιοδικό που εξέδιδε, με τίτλο Ver Sancrum. Ο Κλιμτ αποχώρησε από την Απόσχιση το 1905.

Τον Ιανουάριο του 1918, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο τον κατέστησε παράλυτο από τη δεξιά πλευρά του σώματός του. Πέθανε στις 6 Φεβρουαρίου 1918 από αποπληξία αφήνοντας πολλά έργα ημιτελή. Η ταφή του πραγματοποιήθηκε τέσσερις ημέρες αργότερα, στο κοιμητήριο Χίτσινχ.

Το έργο του

Το ύφος του Κλιμτ υπήρξε γενικά ξεχωριστό και καινοτόμο, συνδυάζοντας στοιχεία του συμβολισμού και της Αρ Νουβό, με επιρροές από την αρχαία ελληνική, μυκηναϊκή και αιγυπτιακή αγγειογραφία, ενώ θεωρήθηκε προκλητικό για την εποχή του και υπέστη σκληρή κριτική ή αποδοκιμασία. O ερωτισμός που κυριαρχεί στα έργα του, προκάλεσε αρκετές φορές αντιδράσεις, όπως στην περίπτωση των πινάκων που φιλοτέχνησε για το Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του, το ερωτικό στοιχείο είναι απροκάλυπτο, με την παρουσία των γυναικών ακριβώς τόσο έντονη όσο η απουσία των ανδρών.

Στα κορυφαία και πιο δημοφιλή έργα του ανήκει ο πίνακας Το φιλί, που επαινέθηκε από το κοινό και τους κριτικούς και εκπροσωπεί τη «χρυσή περίοδό» του, χαρακτηριστικό της οποίας υπήρξε η αφθονία του χρυσού ως διακοσμητικό στοιχείο. Στην ίδια περίοδο ανήκει και η Προσωπογραφία της Αντέλε Μπλοχ-Μπάουερ I, ο ακριβότερος πίνακας ζωγραφικής του Κλιμτ, πουλήθηκε για 135 εκατομμύρια δολάρια και από το 2006 εκτίθεται στο Neue Galerie της Νέας Υόρκης.

Κατά την ύστερη περίοδο του έργου του, εγκαταλείπει τα έντονα διακοσμητικά στοιχεία εγκαινιάζοντας νέους εκφραστικούς τρόπους, επηρεασμένος σε ένα βαθμό από την ιαπωνική τέχνη και τα ιαπωνικά χαρακτικά. Χαρακτηριστικοί πίνακες αυτής της περιόδου είναι η Προσωπογραφία της Μάντα Πριμαβέσι, η Προσωπογραφία της Αντέλε Μπλοχ-Μπάουερ II (1912) και η Χορεύτρια (1916-18).

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του και ειδικότερα μετά την αποχώρησή του από την Απόσχιση, ολοκλήρωσε τις περισσότερες τοπιογραφίες του, στις οποίες είναι σαφής η επιρροή του ιμπρεσιονισμού.

Συνολικά από τους 230 πίνακές που μας είναι γνωστοί, μόνο 54 απεικονίζουν τοπία, τα οποία ζωγράφιζε πιθανότατα στην ύπαιθρο, παρά το ότι υπήρξε ζωγράφος του ατελιέ, και χωρίς την χρήση προκαταρκτικών σχεδίων. Χαρακτηριστικό των τοπίων του Κλιμτ είναι η απουσία του ανθρώπινου στοιχείου, το τετράγωνο σχήμα των πινάκων και η ομοιότητα των τοπίων με ψηφιδωτά.

• Απόσχιση ή Ζετσεσιονισμός από το γερμανικό Sezession, ονομάζεται το κίνημα που ιδρύθηκε το 1897 από μια ομάδα Βιεννέζων καλλιτεχνών που αποχώρησε από την επίσημη Ένωση Αυστριακών Καλλιτεχνών, αντιδρώντας απέναντι στην συντηρητική καλλιτεχνική τάξη που επικρατούσε τότε.
• Με τον όρο Αρ Νουβό, Αρ Νουβώ, Αρτ Νουβό ή Αρτ Νουβώ (γαλλικά Art Nouveau, σημαίνει Νέα Τέχνη) αναφερόμαστε στο διεθνές καλλιτεχνικό κίνημα, στην αρχιτεκτονική και στις εφαρμοσμένες τέχνες, κυρίως την διακόσμηση, που αναπτύχθηκε μεταξύ του 1890 και του 1910. Η Αρ Νουβό εμπνεύστηκε από την μορφή και την δομή της φύσης και ιδιαίτερα από τις γραμμές των φυτών και των λουλουδιών.
• Ο Iμπρεσιονισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Αρχικά καλλιεργήθηκε στο χώρο της ζωγραφικής αλλά επηρέασε τόσο την λογοτεχνία όσο και την μουσική. Κύριο χαρακτηριστικό του ιμπρεσιονισμού στη ζωγραφική είναι τα ζωντανά χρώματα, οι συνθέσεις σε εξωτερικούς χώρους, συχνά υπό ασυνήθιστες οπτικές γωνίες και η έμφαση στην αναπαράσταση του φωτός. Οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι θέλησαν να αποτυπώσουν την άμεση εντύπωση που προκαλεί ένα αντικείμενο ή μια καθημερινή εικόνα.

Επιμέλεια : Anna Efthimiadou