Ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς που πέρασαν, εκτελείται σαν σήμερα, στις 18 Αυγούστου του 1936 από τους Εθνικιστές του Φράνκο. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκεται ο τάφος του
Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (Federico García Lorca) είναι ο κορυφαίος Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας του 20ου αιώνα. Είναι γνωστός παγκοσμίως για τα ποιήματά του «Ρομανθέρο Χιτάνο» και «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας», καθώς και για τη δραματική του τριλογία «Ματωμένος γάμος», «Γέρμα» και «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα».
Η κεντρική θεματική των έργων του, που ισορροπούν μεταξύ παράδοσης και μοντερνισμού, περιστρέφεται γύρω από τον έρωτα, την υπερηφάνεια, το πάθος και τον βίαιο θάνατο.
Βίαιος ήταν και ο δικός του θάνατος, όταν εκτελέστηκε το 1936 από τους Εθνικιστές του Φράνκο, λίγο μετά το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, σε μία ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο της σύντομης ζωής του.
Ο Lorca γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου 1898 στο Fuente Vaqueros, ένα Ανδαλουσιανό χωριό κοντά στη Γρανάδα. Ο πατέρας του ήταν αγρότης και η μητέρα του δασκάλα. Ως παιδί, ο Lorca ήταν πρώιμα ανεπτυγμένος, αν και δεν είχε πολύ καλές επιδόσεις στο σχολείο. Απ’ την ηλικία των 11 χρόνων ζούσε με την οικογένειά του στην πόλη της Γρανάδα, αλλά περνούσε τα καλοκαίρια στην εξοχή.
Ο Lorca αρχικά σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδα και Φιλοσοφία και Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Ταυτόχρονα, ασχολήθηκε και με τη μουσική. Μέχρι και το 1917 ενδιαφερόταν κυρίως για τη μουσική, παρά για τη λογοτεχνία και μόνο μετά το θάνατο του δασκάλου του πιάνου του, άρχισε να γράφει. Το 1919 μετακόμισε στη Μαδρίτη όπου ανέπτυξε φιλία με καλλιτέχνες και συγγραφείς της γενιάς του, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Σαλβαδόρ Νταλί, ο Λουίς Μπουνιουέλ, ο Ραφαέλ Αλμπέρτι, ο Juan Ramon Jimenez και ο Pablo Neruda.
Καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία του, ήταν η συνεργασία του με τον διακεκριμένο συνθέτη Μανουέλ ντε Φάγια στο φεστιβάλ λαϊκής μουσικής της Γρανάδας το 1922. Στις παραδόσεις της λαϊκής και τσιγγάνικης μουσικής ο Λόρκα θεώρησε ότι βρήκε λύση στις μουσικές, ποιητικές και πνευματικές αναζητήσεις του. Το ποίημα «Romancero Gitano», που γράφτηκε μεταξύ 1924 και 1927 και δημοσιεύτηκε το 1928, έμελλε να είναι η λυρική έκφραση αυτής της λύσης. Ο Λόρκα ήταν τώρα ο σπουδαιότερος Ισπανός ποιητής και ηγετική προσωπικότητα της λεγόμενης «Γενιάς του ‘27».
Τη διετία 1929-1930, ο Λόρκα έζησε στη Νέα Υόρκη στη φοιτητική εστία του Πανεπιστημίου Κολούμπια, όπου υπέστη ένα πολιτιστικό σοκ καθώς δεν μιλούσε αγγλικά , ενώ έγινε μάρτυρας του οικονομικού κραχ της Wall Street. Οι εμπειρίες του αυτές μετουσιώθηκαν στο ποιητικό του έργο «Ένας ποιητής στη Νέα Υόρκη», το οποίο δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του, το 1940.
Το 1931 ο Λόρκα επέστρεψε μέσω Κούβας στην Ισπανία, όπου συνέχισε να γράφει ποιήματα, αλλά και θεατρικά έργα. Εκφράζοντας το ενδιαφέρον του για το κουκλοθέατρο, που τον είχε συνεπάρει από τα παιδικά του χρόνια, έγραψε τα έργα «Οι Φασουλήδες του Κατσιπόρα» και «Η μικρή παράσταση του Δον Κριστόμπαλ».
Το 1933 άρχισε να παρουσιάζει τα τρία σπουδαιότερα και δημοφιλέστερα θεατρικά του έργα, μία τριλογία σύγχρονων τραγουδιών, με θέματα παρμένα από την καθημερινή ζωή. Το 1933 ανέβηκε ο «Ματωμένος Γάμος», τον επόμενο χρόνο η «Γέρμα», ενώ το 1936 έγραψε «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα, που ανέβηκε μετά το θάνατό του στο Μπουένος Άιρες. Το 1935 έγραψε το ποίημα «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας», στη μνήμη του φίλου του ταυρομάχου και διανοούμενου που σκοτώθηκε σε μια ταυρομαχία.
Τον Ιούλιο του 1936 εκδηλώθηκε η ανταρσία του στρατηγού Φράνκο κατά της δημοκρατικής κυβέρνησης της Μαδρίτης, η οποία πυροδότησε τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Ο Λόρκα πήγε στη Γρανάδα για να βρει τους δικούς του. Στις 17 Αυγούστου 1936 συνελήφθη από τους οπαδούς (φαλαγγίτες) του Φράνκο και την επομένη εκτελέστηκε.
Ο τάφος του Λόρκα δεν βρέθηκε ποτέ και αποτελεί ένα μυστήριο μέχρι σήμερα. Πολλοί ερευνητές υποθέτουν ότι πρέπει να είναι θαμμένος στον τόπο της εκτέλεσής του στα περίχωρα της Γρανάδας ωστόσο οι μέχρι τώρα ανασκαφές δεν έχουν αποδώσει. Στα τέλη του 2008 ο γνωστός Ισπανός δικαστής Μπαλτάθαρ Γκαρθόν άνοιξε το φάκελο Λόρκα και προχώρησε στις αναγκαίες ανακριτικές πράξεις για τη διαλεύκανση της δολοφονίας.
Το έργο του Λόρκα έχει μεγάλη απήχηση στη χώρα μας. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί από σπουδαίους ποιητές, όπως ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Νίκος Γκάτσος και μελοποιηθεί από συνθέτες, όπως οι Μίκης Θεοδωράκης («Ρομανθέρο Χιτάνο»), Σταύρος Ξαρχάκος («Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας»), Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Γλέζος, Χρήστος Λεοντής, Νίκος Μαμαγκάκης, Γιώργος Κουρουπός, Δημήτρης Μαραμής, Νίκος Κυπουργός, Τάσος Καρακατσάνης, Νότης Μαυρουδής και Γιάννης Αγγελάκας.
