Ο μητρικός θηλασμός είναι ο φυσικός τρόπος διατροφής του βρέφους και ταυτόχρονα αποτελεί το πρότυπο διατροφής με το οποίο συγκρίνονται όλα τα άλλα είδη βρεφικής διατροφής


 

Τα οφέλη του θηλασμού στην υγεία, στην ψυχολογία  μητέρας- βρέφους, καθώς και τα οικονομικά οφέλη έχουν αποδειχτεί εδώ και δεκαετίες. Το μητρικό γάλα και η διαδικασία του θηλασμού προστατεύουν τα μωρά από τον υποσιτισμό και τις λοιμώξεις, δημιουργούν σύνδεση μητέρας-βρέφους, προάγουν την ψυχολογική ευημερία τόσο της μάνας όσο και του μωρού και συμβάλλουν στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.

Επιπλέον, προστατεύει τη μακροπρόθεσμη υγεία του παιδιού μειώνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας και συναφών παθήσεων, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και προστατεύει τις γυναίκες από τον καρκίνο των ωοθηκών και του μαστού. Δεν απαιτεί δικό του παρασκεύασμα, δεν εκθέτει το μωρό σε μολυσμένο νερό και δεν συνεπάγεται άμεσο οικονομικό κόστος. Ενώ, οι γυναίκες θα πρέπει να είναι πάντα σε θέση να κάνουν τις δικές τους επιλογές σε θέματα που επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία τους και τα εξαρτώμενα από αυτές άτομα, τα στοιχεία σχετικά με τα οφέλη ου θηλασμού είναι τόσο ισχυρά και συνεπή που έχει επιτευχθεί καθολική συναίνεση σε ορισμένες βασικές συστάσεις: Τα μωρά πρέπει να τοποθετούνται στο στήθος εντός μιας ώρας μετά τον τοκετό, να θηλάζουν αποκλειστικά κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών της ζωής τους και να συνεχίσουν να θηλάζουν, να συμπληρώνονται με στερεά τροφή, μέχρι την ηλικία ενός ή δυο ετών.

Οφέλη για το βρέφος

Σύμφωνα με τον  Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η σύσταση είναι τουλάχιστον 6 μήνες αποκλειστικού μητρικού θηλασμού, καθώς ο μητρικός θηλασμός προσφέρει πολλά οφέλη τόσο στο βρέφος όσο και στην μητέρα.

Πιο συγκεκριμένα για το βρέφος τα οφέλη είναι ότι του παρέχονται όλα τα θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία) που χρειάζεται, σε φυσική μορφή και στις αναλογίες που τα χρειάζεται για την ιδανική αύξηση και ανάπτυξή του, καθώς είναι και περισσότερο εύπεπτο από τα υπόλοιπα.

Παράλληλα στο μητρικό γάλα περιέχονται και κάποια συστατικά όπως ανοσοσφαιρίνες, ο παράγοντας bifidus, ορμόνες και τροφικά πεπτίδια, νουκλεοτίδια κ.α. , τα οποία συμβάλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού του βρέφους. Προστατεύει τα βρέφη από ορισμένες ασθένειες όπως λοιμώξεις του αυτιού, διάρροια, αναπνευστικές ασθένειες και αλλεργίες. Όσο περισσότερο θηλάζει το μωρό τόσο περισσότερα και τα οφέλη στην υγεία του.

Οφέλη για τη μητέρα

Όσον αφορά τα οφέλη για την μητέρα, υπάρχουν τα άμεσα, όπως η ευκολότερη και ταχύτερη απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους μετά τον τοκετό και η γρηγορότερη επιστροφή στην προηγούμενη φυσική της κατάσταση. Συγχρόνως ενδυναμώνεται το αίσθημα της μητρότητας, το συναισθηματικό δέσιμο της μητέρας με το παιδί και τονώνεται η αυτοπεποίθηση της μητέρας για το μεγάλωμα του παιδιού.

Μακροπρόθεσμα ο μητρικός θηλασμός ίσως είναι ένας προστατευτικός παράγοντας για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού και άλλων μορφών καρκίνου, ενώ αν ο μητρικός θηλασμός είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να συμβάλει στην ομαλή ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου και των λιπιδίων του αίματος, άρα να δρα προστατευτικά απέναντι στο Σακχαρώδη Διαβήτη  τύπου 2 και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Επιπλέον, ενεργοποιεί την απελευθέρωση της ορμόνης ωκυτοίνης η οποία προκαλέι συστολή της μήτρας. Αυτό βοηθάει την μήτρα να επιστρέψει στο φυσιολογικό της μέγεθος πιο γρήγορα και μπορεί να μειώσει την ποσότητα αιμορραγίας που υπάρχει μετά τον τοκετό.

Η διατροφή της θηλάζουσας μητέρας είναι πολύ σημαντική καθώς πρέπει να καλύψει τις ανάγκες τόσο της ίδιας όσο και του βρέφους της. Η διατροφή αυτή θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ποικιλία, ισορροπία αλλά και πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων όλων των θρεπτικών συστατικών.

Ενεργειακές ανάγκες της μητέρας κατά τον θηλασμό

Οι μητέρες που θηλάζουν έχουν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες σε σχέση με πριν την εγκυμοσύνη. Συνήθως απαιτούνται καθημερινά 450 με 500 θερμίδες παραπάνω από τις ανάγκες που είχαν πριν την εγκυμοσύνη. Φυσικά οι συνολικές ενεργειακές ανάγκες εξαρτώνται και από άλλους παράγοντες όπως η ηλικία, η σύσταση του σώματος και η φυσική δραστηριότητα.

Γενικές διατροφικές συστάσεις

Οι διατροφικές συστάσεις σε επίπεδο τροφίμων για τις θηλάζουσες είναι παρόμοιες με τις συστάσεις για τις ενήλικες γυναίκες με κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις.

Για παράδειγμα συστήνονται 3 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα στις θηλάζουσες σε σχέση με τις 2 μερίδες την ημέρα που ισχύει για τον γενικό πληθυσμό.

Επίσης συστήνεται μεγαλύτερη κατανάλωση λευκού κρέατος (2-3 μερίδες την εβδομάδα ) όπου μια μερίδα περίπου ισούται με 120 γρ.

Λίγο αυξημένη συστήνεται να είναι και η κατανάλωση αυγών φτάνοντας τα 4-5 την εβδομάδα.

Τέλος συστήνεται και μια αύξηση στην πρόσληψη των υγρών. Πιο συγκεκριμένα χρειάζονται 9-11 ποτήρια την ημέρα υγρά και τα 7-9 να είναι νερό.

Καφεΐνη

Η πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να επηρεάσει το βρέφος καθώς εκκρίνεται στο μητρικό γάλα. Παρόλα αυτά η ποσότητα που μεταφέρεται στο βρέφος είναι λιγότερη από το 1 % της ποσότητας που προσέλαβε η μητέρα. Η κατανάλωση της λοιπόν συνίσταται να είναι μέτρια περίπου 200-300 mg την ημέρα (πχ.   Περίπου 1-2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα)

Οινόπνευμα

Εάν δεν πίνετε δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε να πίνετε. Γενικά οι συστάσεις προτείνουν είτε την πλήρη αποχή είτε σε περιπτώσεις που η μητέρα συνήθιζε να πίνει ,την περιστασιακή, προσεκτική κατανάλωση, με χρονικούς περιορισμούς σε σχέση με το πρόγραμμα του θηλασμού. Δηλαδή πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 2 ώρες από την κατανάλωση αλκοόλ για να γίνει ο θηλασμός.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά τον μητρικό θηλασμό σε πολλά επίπεδα. Για αυτό και συστήνεται η διακοπή του καπνίσματος ή τουλάχιστον η μείωση του.

Πιθανή αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων

Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι η ανησυχία για συγκεκριμένα τρόφιμα που καταναλώνει η θηλάζουσα μητέρα πως μπορεί να προκαλέσουν αέρια στα θηλάζοντα βρέφη δεν έχει επιστημονική βάση. Τροφές που προκαλούν αέρια στην μητέρα δεν μπορούν να επηρεάσουν το βρέφος καθώς τα αέρια αυτά δεν περνούν στο μητρικό γάλα. Επίσης η οξύτητα των τροφών που καταναλώνει η μητέρα δεν επηρεάζει το γάλα καθώς δεν αλλάζει το ph του πλάσματος της μητέρας.

Όμως τροφές που περιέχουν έλαια με χαρακτηριστική οσμή ή γεύση όπως το σκόρδο και μερικά μπαχαρικά μπορούν να περάσουν στο μητρικό γάλα και κάποιες φορές να ενοχλήσουν το βρέφος.

Κάποια λαχανικά όπως το λάχανο και το μπρόκολο καθώς και φρούτα όπως  τα δαμάσκηνα και τα βερίκοκα  έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να προκαλέσουν κολικούς για περίπου 24 ώρες σε κάποια βρέφη.

Η κόκκινη πιπεριά που περιέχει και καψαïκίνη, έχει αναφερθεί ότι μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα μέσα σε μία ώρα από την κατανάλωσή της που μπορεί να κρατήσει για 12-48 ώρες. Αν μια μητέρα υποψιάζεται ότι κάποιο τρόφιμο που κατανάλωσε μπορεί να έχει ενοχλήσει το βρέφος τότε μπορεί να το αποφύγει ή να καταγράψει προσεκτικά τις αντιδράσεις του βρέφους μετά την κατανάλωση της συγκεκριμένης τροφής ώστε να βγάλει πιο ασφαλή  συμπεράσματα.

Ψάρια και θαλασσινά

Αποτελούν πλούσια πηγή ω3 λιπαρών οξέων μακράς αλύσου, πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, βιταμινών και άλλων ανόργανων στοιχείων όπως το ιώδιο, ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Είναι απαραίτητα για μια ισορροπημένη διατροφή ιδιαίτερα για τις θηλάζουσες. Όμως πρέπει να δοθεί προσοχή στο ποια ψάρια μπορούν να καταναλωθούν και ποια όχι.

Λόγω της πιθανότητας να έχουν υποστεί αρνητικές επιπτώσεις από την ρύπανση του περιβάλλοντος καλό είναι να αποφεύγονται τα μεγάλα σαρκοφάγα ψάρια όπως ο καρχαρίας, ο ξιφίας και το σκουμπρί του Ατλαντικού καθώς πιθανόν να  περιέχουν βαρέα μέταλλα.

Προτείνεται λοιπόν να καταναλώνονται λιπαρά και μικρού μεγέθους ψάρια όπως η σαρδέλα, ο γαύρος, το σαφρίδι , ο κολιός, ή μεγαλύτερου μεγέθους ψάρια όπως η τσιπούρα και η ζαργάνα.

Τεχνικές γλυκαντικές ουσίες  

Οι ουσίες αυτές όπως η ασπαρτάμη, το κυκλαμικό οξύ, η σουκαλόζη κ.α. αποτελούν τα πιο συχνά πρόσθετα τροφίμων. Γενικά η σύσταση κατά την γαλουχία είναι η κατανάλωση των τροφίμων που περιέχουν τις ουσίες αυτές να γίνεται με μέτρο.

Λήψη συμπληρωμάτων διατροφής κατά την γαλουχία

Παρόλο που αρκετές θηλάζουσες μητέρες φαίνεται να χρησιμοποιούν κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, η πλειοψηφία των συστάσεων δεν προτείνει κάτι τέτοιο, εφόσον βέβαια ακολουθείται μια ισορροπημένη διατροφή.

Για θηλάζουσες οι οποίες έχουν διατροφικές συνήθειες που μπορούν να οδηγήσουν σε ελλείψεις σε διάφορα θρεπτικά συστατικά, συστήνεται ανάλογα την περίπτωση η χρήση του κατάλληλου συμπληρώματος θρεπτικών συστατικών ή πολυβιταμινούχων σκευασμάτων.

Παραδείγματα περιπτώσεων που χρειάζονται τέτοια σκευάσματα είναι θηλάζουσες με παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την έλλειψη βιταμίνης D, αυτές που ακολουθούν αυστηρή χορτοφαγική διατροφή, γυναίκες με σοβαρή υποθρεψία κ.α.

 

Απόστολος Α. Χρονόπουλος | Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Αποστόλου Παύλου 53A & Αδειμάντου | 27410 81915


ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ